به گزارش خبرنگار مهر، نشست تخصصی «هم اندیشی فقه نظام ساز» که درآمد و پیش نشستی برای همایش ملی فقه نظام ساز محسوب می شود، صبح امروز ۹ اسفندماه با حضور آیت الله علی اکبر رشاد، آیت الله احمد مبلغی و آیت الله محمد جواد حاج ابوالقاسم دولابی در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) تهران برگزار شد.
آیت الله احمد مبلغی در این نشست گفت: فقه نظام بحث مهمی است که نیاز به جلسات این گونه پشت سر هم دارد. این که هر کسی یک معنایی را از نظام بگیرد و آن را اثبات کند و دیگری بر مبنای دیگری آن را انکار کند نمی تواند یک بحث دقیقی باشد. پس محل بحث نیازمند تنقیح بیشتری است. محور اول بحث من تئوری های مطرح در ارتباط با نظام وارگی فقه است. این بحث نسبت اختلاف و دیدگاه های کنونی بر سر نظام فقهی را به سمت آشکارتر شدن و منضبط تر شدن و مقایسه پذیرتر شدن به پیش می برد.
عضو مجلس خبرگان رهبری سپس گفت: ۳ تئوری می تواند اکثر دیدگاه های فعلی را پوشش دهد. تئوری اول، نظام وارگی مستتر در فقه است که می گوید فقه خود به خود حامل و حاوی این نظام وارگی است. تئوری دوم، نظام وارگی استنباطی یا نظام لازم الاستنباط است. نگاه شهید صدر ذیل این تئوری می گنجد. تئوری سوم نیز تأسیس پذیر بودن نظام های اجتماعی بر اساس فقه است. در زمان امامان حکومت نبود اما نظام بود. انقلاب امام حسین (ع) بخشی از یک نظام بود. نقطه مطلوب و آرمانی، حکومت است که شرط لازم است. خیلی فکر کرده ام تا بتوانم یک تئوری چهارم هم ارائه کنم اما موفق نشدم.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی افزود: ۴ نکته را ذکر می کنم که این نکات روی هم رفته می توانند نظام را استنباط کنند. نکته اول اصل کارکردمندی و توانایی فقه برای زندگی فردی و اجتماعی است. کارکردمندی به مثابه فلسفه وجود فقه است. فقه حکیم است و تغییر و ایجاد و تعدیل می کند. علل الشرایع معنایش همین است. فقه آمده تا کارکردهایی داشته باشد و خنثی و بی خاصیت نیست. کار خدا لغو نیست و احکام خدا بی فایده و خنثی نیست.
وی اضافه کرد: نکته دوم تعدد و تنوع کارکردهای فقه است. فقه دارای کارکردهای تکمیلی، ایجادی، تغییری، تعدیلی و تأسیسی است. نکته سوم نیازمندی کارکردمندی به نظام وارگی است. نکته چهارم هم این است که نظام وارگی نفس الامری در استنباطات ما لزوماً تماماً انعکاس و تبلور پیدا نمی کند. می توان بر مبنای این نکات اذعان کرد که شریعت اسلامی واجد نظمی دقیق و نظام واره است که باید آن را تا حد توان کشف کنیم.
احمد مبلغی سپس گفت: دین یک منطق دارد که باید آن را کشف کرد و باید جایگاه ها را بشناسیم. این ها نیاز به فکر دارد و ما به این مسایل کم فکر می کنیم. باید بین دو نوع نظام تفاوت قائل باشیم. سیستم اجرایی- عملیاتی و سیستم فکری- محتوایی. نظام و سیستم فکری- محتوایی مورد بحث من است. نظامات اجرایی می توانند متأثر از نظام های فکری و محتوایی باشند. محتوا است که جامعه را اداره می کند.
نظر شما